Baza wiedzy

Studenci z ASD to osoby obdarzone szczególnymi właściwościami, jak:

  • doskonałe zdolności pamięciowe
  • zdolność i pasja do szczegółowego badania wąskich obszarów wiedzy
  • niezłomność i konsekwencja w działaniach
  • odporność na krytykę i wpływy zewnętrzne

Połączenie niezwykle mocnych stron i zupełnie nieprzewidzianych na ich tle wyzwań i trudności może budzić zdumienie i niedowierzanie kadry akademickiej czy innych studentów i często tak się właśnie dzieje, co niestety nie zawsze prowadzi do pozytywnych skutków dla studenta z cechami autyzmu.

Studenci z ASD mają trudności ze zrozumieniem świata społecznego, a w szczególności z zachowaniem się w interakcji ze społeczeństwem. Często nie potrafią dostosować się do sytuacji, przez co postrzegane są jako ‘inne’. Ponadto, odczuwają opór wobec zmian w ogóle, a zmiany nagłe i niespodziewane wiążą się dla nich z ogromnych stresem.

Powyższe ‘deficyty’ sprawiają, że tradycyjny system uniwersytecki, z jego niepisanymi zasadami, sprawia, że pomimo niewątpliwego potencjału intelektualnego i z przyczyn całkowicie od nich niezależnych rezygnują z kształcenia, co dodatkowo pogłębia wykluczenie społeczne tej grupy.

Skalowana innowacja społeczna niweluje dwa podstawowe problemy powodujące, że standardowe działania podejmowane w tej kwestii przez uczelnie są nieskuteczne:

  • uczelnie nie są w stanie określić skali problemu, gdyż nie prowadzą statystyk w tym względzie zaliczając studentów z ASD do ‘innych rodzajów niepełnosprawności’ i dodatkowo nie mają uprawnienia do pytania studenta o jego stan psychofizyczny;
  • studenci z ASD nie zgłaszają problemów z obawy przed stygmatyzacją i ostracyzmem

Osoba ‘Asystenta’ – osoby zaufanej i obdarzonej kwalifikacjami do udzielenia realnego wsparcia nakierowanego na konkretną jednostkę przy zapewnieniu dyskrecji i poczucia bezpieczeństwa – usprawnia komunikację takiego studenta z uczelnią i w konsekwencji podniesie efektywność „usług” edukacyjnych.

Istotne jest również to, że to właśnie osoby z ASD były inicjatorami omawianej innowacji  społecznej. Ich osobiste przeżycia i doświadczenia w kontekście uczelni były kluczowe. Dlaczego? Ponieważ to właśnie oni posiadają najgłębszą wiedzę na temat trudności, z jakimi borykają się osoby neuronietypowe podczas studiowania. Rozumieją także, jakie emocje i zachowania mogą wystąpić w różnych sytuacjach na uczelni oraz w kontakcie z akademickim środowiskiem. To ich doświadczenia zostały poddane analizie, uwzględniając również perspektywę pracowników uczelni i obowiązujące przepisy prawne. Dzięki temu udało się opracować realistyczne i wykonalne podejście, które uwzględnia interesy wszystkich zaangażowanych stron w dostarczaniu niezbędnego wsparcia.

Kim jest student z ASD? Czy jest to osoba, która znacząco różni się od innych studentów? Czy to jednostka niedostosowana do jakiegoś ogólnie akceptowanego wzorca społecznego? A może jest tak, że student z ASD to ktoś o ponadprzeciętnej inteligencji, szczególnie uzdolniony, dysponujący nadzwyczajnymi umiejętnościami zapamiętywania danych i wyjątkowo  utalentowany w danej dziedzinie, czym niewątpliwie budzi podziw? Takie i tym podobne przekonania dotyczące charakterystyki studenta z ASD nie są niczym innym jak krzywdzącym stereotypem. Tę stereotypizację wzmacnia m.in. kultura masowa, wystarczy wspomnieć filmy „Rain Man”, „The Good Doctor” czy „X+Y”.

Jak sama nazwa wskazuje: ASD, z języka angielskiego autism spectrum disorders, to zaburzenia ze spektrum autyzmu. Bycie w spektrum autyzmu oznacza, że mamy do czynienia z objawami o różnej specyfice i  natężeniu. Co więcej, nie jest to spektrum linearne, czyli nie można usytuować osób ze spektrum na jakiejś skali, sklasyfikować osoby w porządku od mniej do bardziej autystycznych. Z uwagi na zespół objawów i zdolności jednostki do przystosowania do określonego środowiska możemy jedynie mówić o autystykach wysoko lub nisko funkcjonujących.

Niektóre cechy osób ze spektrum autyzmu są bardzo pozytywne, wystarczy wspomnieć o umiejętności dostrzegania szczegółów, dobrej koncentracji, wytrwałości w dążeniu do celu, pasji, kreatywności, o myśleniu analitycznym. Ważne są także takie cechy jak szczerość i lojalność. Z drugiej jednak strony nierzadko osoby ze spektrum autyzmu cechują się niskimi umiejętnościami komunikacyjnymi, borykają się z trudnościami dotyczącymi regulacji przeżywanych emocji, co  może przysporzyć problemów w codziennym funkcjonowaniu.

Ponieważ wskazane cechy osób ze spektrum autyzmu występują w różnym natężeniu i niejednolitych konfiguracjach, jednoznaczna diagnoza takich jednostek jest znacząco utrudniona. W dodatku trzeba wspomnieć, że części osób z ASD udało się wypracować różne techniki adaptacyjne, pozwalające na dostosowanie się do oczekiwań społecznych poprzez „ukrywanie” swojej odmienności. Jest to szczególnie widoczne, gdy przyjrzymy się statystykom. Jeszcze dekadę temu uznawano, że ASD występuje u 1 na 100 osób, a obecnie przyjmuje się, że jest to nawet 1 na 40 osób. Tak wyraźna zmiana jasno wskazuje na trudności związane z diagnozą jednostki w kierunku ASD. Zauważmy przy tym, że ASD jest też ok. 4 razy częściej diagnozowane u mężczyzn, niż u kobiet. Nie oznacza to, że problem dotyka głównie męskiej części populacji, a raczej wskazuje, że kobiety z ASD łatwiej wtapiają się w tłum.

Mimo że może to zabrzmieć jak truizm – życie nie jest sprawiedliwe, nie rekompensuje deficytów osób z ASD ponadprzeciętnymi talentami. W rzeczywistości bowiem jedynie 3-10% populacji osób z ASD, tj. łącznie dzieci, młodzieży i dorosłych, przejawia szczególne zdolności intelektualne – wówczas mówimy o występowaniu zespołu sawanta lub o zdolnościach „wysepkowych”. Spora grupa jednostek ze spektrum autyzmu obiera ścieżkę kariery wymagającą analitycznego myślenia. Są wśród osób neuronietypowych również artyści czy dziennikarze. Dostępne dane wskazują, że znanymi autystykami byli i są m.in. Anthony Hopkins, Elon Musk, Albert Einstein, Isaac Newton, Wolfgang Amadeusz Mozart, Andy Warhol czy Lionel Messi. Jednakże większość osób z ASD ma IQ poniżej średniej. Mimo to szacuje się, że ok. 40% młodych dorosłych z ASD podejmuje studia wyższe i wielu z nich realizuje się później w pracy w wyuczonym zawodzie.

W społeczeństwie panuje przekonanie, jakoby dorośli w spektrum autyzmu wymagali opieki specjalisty. Jest to po części prawda, ponieważ niektóre osoby z ASD doświadczają stale lub okresowo takich objawów jak obniżony nastrój czy lęk przed kontaktami społecznymi, które potrafią nasilić się do tego stopnia, że osoba ze spektrum autyzmu potrzebuje wsparcia farmakologicznego. Dlatego takim osobom zaleca się opiekę terapeuty czy aktywny udział w spotkaniach grupowych, podczas których mogą opowiedzieć o własnych kłopotach związanych z codziennym funkcjonowaniem, ale także rozwijać umiejętności społeczne, pracować nad własnymi reakcjami. Ważne jest, że wielu autystyków samodzielnie radzi sobie z wyzwaniami codzienności.

Warto podkreślić dwie kwestie: 1. autyzmu nie da się wyleczyć żadną formą terapii, ponieważ nie jest to jednostka chorobowa, a jeden z możliwych neurotypów, czyli nieodłączna właściwość danej osoby; 2. fakt, że ktoś nie został zdiagnozowany w wieku dziecięcym lub młodzieńczym nie wyklucza występowania u niego zaburzeń ze spektrum autyzmu. Szacuje się bowiem, że ok. 1/3 osób dowiaduje się o byciu w spektrum dopiero w wieku dorosłym, a niektórym nigdy nie postawiono formalnej medycznej diagnozy. Nie oznacza to jednak, że jeśli ktoś rozpozna u siebie objawy charakterystyczne dla autyzmu, nie powinien zgłosić się do specjalisty. Nie mamy wątpliwości, że zawsze warto szukać sposobów na lepsze zrozumienie siebie samego i podniesienie jakości własnego życia.

Jak wspomniano, autyzm nie jest jednostką chorobową. Poniżej zestawiono cechy osób autystycznych, które w rzeczywistości są jedynie objawami często występującymi u autystyków. Lista ta niewątpliwie nie pozwala na postawienie jednoznacznej i wiążącej diagnozy, ale może stanowić cenną wskazówkę, wspierać w sytuacji konieczności zwrócenia się do specjalisty, który formalną diagnozę postawi albo pomoże wypracować sposoby pozwalające na podniesienie jakości życia jednostek neuronietypowych.

Cechy i zachowania, które mogą wskazywać na spektrum autyzmu to m.in.:

  • Mniejsze dążenie do interakcji z ludźmi
  • Odczuwanie niepokoju w sytuacjach społecznych
  • Trudność w prowadzeniu small talk’u
  • Rozmawianie o faktach i preferowanie logicznego przekazu
  • Mówienie szczerze i wprost
  • Pomijanie kurtuazyjnych form
  • Niezamierzone bycie niemiłym lub okazywanie braku zainteresowania innym
  • Trudności w inicjowaniu rozmowy i jej zakończeniu, gdy nie wszystko zostało dopowiedziane
  • Nietypowy ton głosu, np. monotonny pozbawiony melodyki, tzw. płaska prozodia
  • Powtarzanie słów lub dźwięków, tzw. echolalia
  • Trudność w rozumieniu uczuć i myśli innych osób
  • Trudność w opowiadaniu o swoich uczuciach
  • Trudności w zrozumieniu mowy ciała i mimiki
  • Trudności z kontaktem fizycznym; podchodzenie zbyt blisko do innych osób albo, przeciwnie, odczuwanie dyskomfortu, gdy inni podchodzą zbyt blisko lub dotykają
  • Branie słów dosłownie, nierozumienie sarkazmu, żartów czy znaczenia powiedzonek
  • Unikanie kontaktu wzrokowego
  • Nierozumienie reguł społecznych, w szczególności „niepisanych” zasad
  • Trudności w nawiązywaniu przyjaźni i/lub preferowanie spędzania czasu w samotności
  • Zauważanie szczegółów, wzorców, dźwięków, zapachów lub innych bodźców, których nie zauważają inni
  • Preferowanie niezmienności otoczenia i rutyny i odczuwanie dużego niepokoju, gdy plan się zmienia
  • Intensywne zainteresowanie wąską dziedziną wiedzy
  • Powtarzalne zachowania, np. kręcenie się, machanie rękami, układanie przedmiotów w rzędach

Nierzadko ludzie nie lubią osób „innych”, odmiennych od pozostałych. Skłonni są nawet uznać, że ten ktoś „inny” inny jest dlatego, że żąda specjalnego traktowania. Zdarza się, że nawet nauczyciele czy wykładowcy akademiccy iście alergicznie reagują na takie terminy jak ADHD, dyskalkulia czy dysortografia… A co dopiero na wieść o spektrum autyzmu, w przypadku którego mamy do czynienia z zestawem objawów o różnej specyfice i  różnym natężeniu, nieraz niepozwalającym na postawienie formalnej diagnozy. Niejeden pracownik uczelni wyższej może skwitować takie przypadki ironicznym stwierdzeniem, że za „starych czasów” osoba nieprzystająca do społecznego wzorca była zwyczajnie „głupia” i powtarzała rok lub nie kończyła studiów, które przecież, co oczywiste, nie są dla „każdego”.

Zauważmy także, że niejednokrotnie biura ds. osób z niepełnosprawnościami wymagają orzeczenia o niepełnosprawności jako warunku udzielenia wsparcia. Różne regulaminy studiów uzależniają Indywidulaną Organizację Studiów czy przydzielenie Asystenta od okazania orzeczenia o niepełnosprawności. Dlatego wskazane uwarunkowania sprawiają, że wielu uzdolnionych autystyków przerywa naukę, mimo iż dysponują ogromnym osobistym potencjałem intelektualnym.

Pytanie, czy faktycznie w dobie edukacji włączającej, której celem nie jest preferencyjne traktowanie określonych grup studentów, a pomoc w zniwelowaniu barier, sprawiających, że pewne czynności uznawane za oczywiste dla tych studentów oczywiste nie są, należy trzymać się wspomnianych negatywnych opinii i stygmatyzujących niesprawiedliwych sądów, o których była mowa? Czy nie warto zmienić środowiska akademickiego tak, by osobom ze spektrum studiowało się łatwiej? Skoro na przestrzeni ostatnich 10 lat liczba osób zdiagnozowanych wzrosła z ok. 1 na 100 do ok. 1 na 40 (mimo iż nie każda osoba z ASD otrzymała formalną diagnozę), a na studia wyższe dostają się raczej wysoko funkcjonujący autystycy, to może ich odsetek jest całkiem spory? Skoro autystycy mogą czuć się stygmatyzowani i latami wypracowują – szczególnie kobiety – techniki pozwalające na „wtopienie się w tłum”, może ten odsetek jest realnie znaczący? A co jeśli zmiany wprowadzane z myślą o osobach w spektrum pomogą także studentom wpisującym się w społeczny wzorzec? Może warto spróbować coś zmienić?

Studenci neuronietypowi borykają się z różnymi przeciwnościami, które nierzadko utrudniają im swobodne funkcjonowanie w społeczeństwie. Studiując, napotykają na szereg kłopotów, o których trzeba mówić po to, by realnie wspomóc osoby z ASD.

1. Trudności w dziekanacie

Do podstawowych objawów studentów z ASD należą trudności społeczne i komunikacyjne. Problem w tym, że te objawy mogą być różnorodne i występować z różnym natężeniem. Dlatego pracownicy dziekanatu mogą spotkać się z neuronietypowym studentem który:

  • mówi bardzo mało albo bardzo dużo
  • jest lakoniczny w wypowiedziach lub rozwodzi się nad detalami i zadaje mnóstwo pytań
  • jest nieśmiały i wycofany lub nadmiernie bezpośredni, a wręcz niekulturalny z uwagi na pomijanie przyjętych formuł grzecznościowych
  • mówi zbyt szybko lub zbyt wolno
  • ma problemy z wymową i/lub nierówno intonuje albo przeciwnie, wypowiada się w sposób wręcz pedantyczny
  • zachowuje się biernie i nie próbuje walczyć o swoje prawa lub robi to w sposób nieuprzejmy, okazując zniecierpliwienie czy zdenerwowanie, a nawet agresję słowną

Co należy zrobić?

  • przede wszystkim nie zakładać z góry, że nietypowe zachowanie studenta wynika ze złej woli, a raczej przyjąć, że jest wynikiem trudności komunikacyjnych, z którymi student się boryka
  • pamiętać, że student z ASD może mieć problemy z naturalną asertywnością i adekwatnym komunikowaniem swoich potrzeb
  • przyjąć, że zniecierpliwienie może wynikać z niezrozumienia „niepisanych” zasad panujących na uczelni i utwierdzić go w słuszności przyjętego rozwiązania lub podpowiedzieć inne
  • zapewnić mu życzliwe wsparcie
  • pamiętać, że student neuronietypowy często nie potrafi powstrzymać emocji, ponieważ odczuwa je zbyt intensywnie, a jego reakcja emocjonalna bywa nie w pełniadekwatna do sytuacji, lub przeciwnie: prowadzi do „zacięcia się” i wycofania z interakcji społecznej
  • pamiętać, że dla większości studentów z ASD komunikaty rozumiane są dosłownie, zatem żarty, skróty myślowe czy techniczny żargon może zablokować przekaz
  • zaakceptować, że część studentów neuronietypowych, mając świadomość własnych ograniczeń społecznych, może próbować załatwić sprawę z pomocą osoby trzeciej, niejednokrotnie członka rodziny, tj. jednostki pełniącej funkcję asystenta. Asystent potrafi „przełożyć” uzyskiwane komunikaty na język bardziej zrozumiały dla osoby z ASD lub przekazać informację od niej w sytuacji, gdy ona sama nie potrafi tego zrobić. Jego obecność stanowi zatem formę pomocy dla obu stron, a nie wtrącanie się w nie swoje sprawy
  • ponieważ trudności komunikacyjne dotyczą również koleżanek i kolegów z roku czy grupy zajęciowej, nie należy od studenta z ASD oczekiwać, że dowie się wszystkiego od nich. Zamiast tego warto udzielić potrzebnych informacji, bez pominięcia tego, co pracownik dziekanatu uzna za oczywiste
  • uszanować fakt, że studenci neuronietypowi preferują kontakt za pośrednictwem e-maila, gdyż czują się niepewnie, gdy osobiście przychodzą do dziekanatu lub dzwonią.

2. Trudności na zajęciach

Do podstawowych trudności związanych z pracą na zajęciach czy wykładach należą:

  • trudności z notowaniem i selekcjonowaniem kluczowych, najważniejszych informacji oraz z nadążaniem za tokiem wywodu wykładowcy – zwłaszcza kiedy wypowiedź jest nielinearna lub nie jest podparta prezentacją strukturyzującą przekaz. Anegdoty, dygresje czy żarty wykładowców sprawiają, iż student z ASD odbiera informacje jako chaotyczne i niezrozumiałe
  • trudności z utrzymywaniem kontaktu wzrokowego
  • trudności z proszeniem o pomoc
  • z jednej strony wchodzenie prowadzącemu w słowo, a z drugiej milczenie i wypowiadanie się w sposób bardzo ograniczony (charakterystyczne dla kobiet)
  • skłonność do zadawania zbyt wielu pytań oraz do monologizowania (charakterystyczne dla mężczyzn)
  • obawa przed rozmową w cztery oczy i unikanie wejścia do gabinetu wykładowcy – z uwagi na problemy w interakcji społecznej
  • obawa przed przyznawaniem się do swoich trudności, często z uwagi na stres związany z wyjaśnieniem wykładowcy swoich potrzeb, czy obawę przed stygmatyzacją
  • przewrażliwienie na punkcie punktualności, skutkujące zniecierpliwieniem, złością czy zniechęceniem w przypadku nawet niewielkiego spóźnienia wykładowcy czy chwilowej nieobecności podczas dyżuru
  • trudności z adaptacją do nowych warunków, sprawiające, że w obliczu sytuacji niespodziewanej emocje uniemożliwiają im wykorzystanie ich potencjału intelektualnego
  • trudności w pozyskiwaniu informacji bezpośrednio od poszczególnych osób
  • trudności w pracy w grupie

Co należy zrobić?

  • usystematyzować wypowiedź lub prowadzić zajęcia w oparciu o prezentację – student ze spektrum będzie mógł wrócić do toku wykładu, jeśli się w nim zgubi
  • w prezentacjach warto zastosować grafiki obrazujące omawiane treści i pobudzające wyobraźnię wzrokową
  • zadbać o łatwo dostępny sylabus, gdyż informacje w systemie USOS nie są odbierane jako łatwo dostępne; podać studentom konkretne dane odnośnie terminu i formy zaliczenia przedmiotu oraz aktualny adres mailowy do kontaktu z prowadzącym
  • przyjąć, że unikanie kontaktu wzrokowego lub patrzenie w sposób zbyt intensywny nie oznacza, że taka osoba nie przyswaja informacji
  • okazywać życzliwość i zrozumienie
  • informować studentów z wyprzedzeniem o wszystkich odstępstwach od planu
  • pamiętać, że hałas lub zła akustyka sali czy niedobory powietrza lub silny zapach mogą przebodźcować studenta z ASD. Nie na wszystko mamy wpływ, bo hałas może być spowodowany pracami remontowymi, ale wietrzenie sali przed zajęciami zwykle jest możliwe, a skorzystają na tym wszyscy, łącznie w wykładowcą
  • pamiętać, że 1,5 godziny zajęć to dla wielu studentów z ASD zbyt długi czas, aby mogli nieustannie utrzymywać koncentrację – zapewnić studentom możliwość zjedzenia lub wypicia czegoś czy wstania z miejsc na chwilę
  • unikać sytuacji nieprzewidzianych poprzez formułowanie jasnych komunikatów, np. kiedy i gdzie odbędzie się kolokwium oraz jak długo trzeba będzie czekać na wyniki
  • zadbać, by strony internetowe jednostek naukowych czy poszczególnych prowadzących, przekazywały aktualne informacje, takie jak adresy e-mail czy godziny i miejsce dyżurów – jeśli student neuronietypowy nie zrealizuje zadania z uwagi na nieaktualne dane, jak nieaktualny adres e-mail, straci zaufanie do tej formy kontaktu i informacji i może nie podjąć dalszych prób kontaktu
  • warto dać studentom możliwość zaprezentowania swojej pracy w różnorodny, adekwatny do ich możliwości i predyspozycji sposób. Studentowi z ASD trudno będzie wziąć czynny udział w prezentacji projektu na forum, co nie oznacza, że nie wziął aktywnego udziału w pracach na innych etapach – warto oceniać nie tylko efekt pracy, ale też zaangażowanie na wcześniejszych etapach podejmowanych działań.

3. Trudności podczas zaliczeń i egzaminów

  • mimowolne „przejmowanie” stresu od spanikowanej i zestresowanej grupy

Co można zrobić?

  • trudno zorganizować przeprowadzenie egzaminu „1 na 1” lub w małej grupie (np. na dyżurze) bez sprzeciwu ze strony studentów neurotypowych. Można jednak wykorzystać fakt, że mając sesję ciągłą, studenci ci wykazują skłonność do przekładania terminu zaliczeń „na ostatnią chwilę” i zorganizować termin wcześniejszy „dla chętnych”. To da studentom z ASD możliwość wyboru pomiędzy bardziej komfortowymi warunkami przystąpienia do egzaminu/zaliczenia, a późniejszym terminem
  • zadbać o możliwość zaliczenia materiału etapami z pomocą tradycyjnych kolokwiów lub platformy e-learningowej

Powyższe zestawienia typowych trudności, jakie stawia przed osobą neuronietypową życie akademickie z możliwymi rozwiązaniami jasno pokazuje, że nie ma konieczności stosowania wobec studentów z ASD taryfy ulgowej. Często problemem studenta z ASD nie jest niewiedza, lecz konieczność sprostania jednostronnym, niepodlegającym żadnej modyfikacji wymaganiom. Trudności te można ograniczyć dzięki dobrej woli wykładowcy i skutecznej, dwustronnej komunikacji potrzeb i zasad, pozwalającej na wspólne wypracowanie alternatywnych rozwiązań. Takie postępowanie nie zostanie uznane za uprzywilejowanie studentów neuronietypowych, jeśli te alternatywne rozwiązania będą dostępne również dla studentów neurotypowych. I wreszcie: takie podejście do studentów z ASD może przełożyć się na sukces edukacyjny również tej neurotypowej grupy, zwłaszcza że wśród nich mogą także znajdować się osoby niezdiagnozowane.

Rozpoczęcie, a następnie kontynuacja edukacji na studiach wyższych stanowi wyzwanie dla każdego studenta. Wyzwanie to jest nieporównywalnie większe w przypadku studentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), którzy dodatkowo muszą zmierzyć się z trudnościami związanymi z ich nietypowymi sposobami formułowania i odbierania przekazu.

Studia wyższe mają na celu nie tylko rozwój potencjału intelektualnego studenta ale i nabycie kompetencji społecznych umożliwiających przyszłe funkcjonowanie na rynku pracy. Nie chodzi tu o to, by osoba z ASD przywdziała maskę modelowego lekarza, inżyniera, prawnika, itp., lecz by będąc sobą potrafiła odnaleźć się w wybranej grupie zawodowej, wypracowując w jej obrębie niszę –podejście nieznane neurotypowym przedstawicielom tej grupy zawodowej.

Cel ten jest niezwykle trudny – o ile w ogóle możliwy do osiągnięcia bez wsparcia ze strony Asystenta studenta z ASD – swoistego tłumacza treści przekazywanych przez i do studenta neuronietypowego. Asystent taki pomoże zrekompensować studentowi z ASD trudności społeczne bez ingerencji w merytoryczne aspekty studiowania.

Asystent studenta z ASD to bardzo odpowiedzialna rola, wymagająca szeregu kompetencji natury zarówno formalnej jak i charakterologicznej.

Jeśli chodzi o cechy charakteru, osoba taka powinna odznaczać się przede wszystkim empatią i zrozumieniem dla deficytów studenta neuronietypowego. Powinna ona również mieć ponadprzeciętne zdolności komunikacyjne, tak by przekazywane przez nią treści były w pełni zrozumiałe dla wspieranego studenta i pracowników Uczelni. Ważne, by potrafiła zbudować atmosferę zaufania, bez której skuteczne wsparcie nie jest możliwe. Warto też, by odznaczała się asertywnością i konsekwencją w działaniu, bez których trudno byłoby wspierać studenta w skutecznym załatwianiu spraw administracyjno-organizacyjnych, przy jednoczesnym unikaniu wyręczania studenta w wykonywaniu zadań i tym samym wzmacniania jego niesamodzielności. Osoba taka powinna wreszcie cechować się wytrwałością i odpornością na niepowodzenia, a także wewnętrzną motywacją, sprawiającą, że satysfakcja płynąca z udzielanego wsparcia jest celem samych w sobie, zaś gratyfikacja finansowa odrywa drugorzędne znaczenie.

Jednocześnie, kandydat na Asystenta studenta z ASD nie powinien być ani osobą zbyt uległą ani nadopiekuńczą. Nadmierna uległość mogłaby doprowadzić do prób wykorzystania asystenta do wykonywania za studenta neuronietypowego obowiązków wywołujących u niego lęk  lub przekraczających jego aktualne kompetencje społeczne. Z kolei nadopiekuńczość mogłaby prowadzić do samowolnego przejmowania takich zadań przez asystenta. Celem wsparcia jest stopniowe rozwijanie samodzielności studenta, nie zaś wykonywanie za niego zadań, z którymi i tak na jakimś etapie edukacji czy późniejszego życia zawodowego będzie musiał się zmierzyć, stąd tak istotne jest wykształcenie u niego samodzielności w działaniu.

Ostatnią, choć nie mniej istotną cechą asystenta jest stabilność emocjonalna. Przy jej braku, pojawiająca się w określonych okolicznościach silna reakcja emocjonalna ze strony asystenta mogłaby spotęgować jeszcze wzburzenie lub lęk wspieranego studenta, a tym samym dodatkowo destabilizować jego stan psychiczny.

Z kwestii formalnych, warto by asystent został uprzednio przeszkolony do pełnienia swej funkcji, tak by posiadał odpowiednią wiedzę i kompetencje.

Ważne też by orientował się w specyfice systemu akademickiego, w tym w zakresie zadań dziekanatu, formach prowadzenia zajęć i weryfikowania zdobytej wiedzy, normach zachowań na Uczelni, czy tytulaturze naukowej. Dobrze by osoba taka znała specyfikę konkretnej uczelni, w tym w szczególności obowiązujący tam elektroniczny system rejestracji na zajęcia czy zaliczenia/egzaminy.

Asystent powinien również być dyspozycyjny i gwarantować swoją obecność przy studencie neuronietypowym w niezbędnym wymiarze czasowym.

Wreszcie, asystent zobowiązany jest zachować w całkowitej poufności wszelkie kwestie osobiste studenta i szanować jego prywatność.

Jeśli chodzi o wybór asystenta, zwykle mamy do czynienia z opcją odgórną (gdzie osobę asystenta proponuje odpowiedni pracownik BON (biura ds. osób z niepełnosprawnościami) lub oddolną (w przypadku której student sam znajduje odpowiednią osobę). W pierwszym z przypadków istnieje obawa, że stronom nie uda się zbudować relacji opartej na zaufaniu. W drugim, zwłaszcza jeśli student wybierze do pełnienia tej roli członka rodziny, mogą pojawić się problemy wynikające z niedostatecznej znajomości przez asystenta zasad panujących na uczelni. W związku z tym, optymalnym wyborem zdaje się być student tej samej uczelni, na której studiuje student z ASD, który już zna osobę, której będzie oferował wsparcie i wzbudza jej zaufanie. Z doświadczeń niektórych BON-ów wynika, że najlepszą opcją jest członek tej samej grupy zajęciowej. Wariant ten jednak nie jest wolny od wad. W zależności od organizacji studiów, skład grup zajęciowych może ulegać zmianie (np. co semestr czy w zależności od wybranych przedmiotów/ ćwiczeniowców) i tym samym ograniczyć zakres oferowanego wsparcia. Warto się też zastanowić czy taka opcja nie będzie zbytnio ograniczała samodzielności studenta, któremu asystent będzie towarzyszył na każdych zajęciach.

Tak więc mamy tu szereg opcji do wyboru i tak naprawdę tylko student z ASD będzie mógł określić (w oparciu o znajomość ograniczeń każdego z wariantów) jaka opcja jest dla niego najlepsza.

Odpowiadając na to pytanie należy pamiętać, że celem wsparcia jest umożliwienie samodzielnego i niezależnego funkcjonowania studenta z ASD w życiu akademickim danej uczelni. Oznacza to, że wsparcie winno się ograniczać jedynie do tych czynności, których student neuronietypowy nie jest w stanie wykonać samodzielnie lub w pełni samodzielnie z uwagi na swoją neuronietypowość.

Działania asystenta powinny wspierać studenta z ASD przede wszystkim w zakresie:

  • zwiększenia adaptacyjności do nowych środowisk, w tym wypracowania mechanizmów i nabycia kompetencji umożliwiających funkcjonowanie na Uczelni a następnie rynku pracy;
  • wypracowania umiejętności społecznych, które wpływać będą na lepsze radzenie sobie studenta z ASD w dorosłym życiu, tak w sferze prywatnej jak i zawodowej;
  • zwiększenia świadomości studenta z ASD w zakresie barier utrudniających jego funkcjonowanie w systemie Uczelni i w efekcie umożliwienia określenia swych potrzeb oraz przekazywania informacji zwrotnej środowisku oraz trafniejszego formułowania komunikatów oraz pytań;
  • rozwoju potencjału intelektualnego studenta z ASD oraz możliwości jego rozwoju naukowego i uzyskania lepszych perspektyw pracy zawodowej;
  • przyspieszenia procesu adaptacji do nowych warunków, organizacji pracy, nowej grupy;
  • zmniejszenia poziomu stresu związanego z funkcjonowaniem społecznym w Uczelni;
  • wsparcia w rozwiązywaniu konfliktów i nieporozumień wynikających z uczestniczenia w społeczności akademickiej;
  • poprawy organizacji pracy własnej;
  • unikania trudnych doświadczeń związanych z zagrożeniem, rezygnacją, skreśleniem z listy studentów;
  • zwiększenia poczucia bezpieczeństwa i komfortu studiowania, przeniesienia uwagi i sił na rozwój naukowy oraz nawiązywania relacji z innymi studentami;
  • realnego zwiększenia szansy na ukończenie studiów;
  • budowania poczucia własnej wartości oraz sprawczości.

Nie istnieje zamknięty katalog czynności pozwalających asystentowi na realizację tych założeń, jednak do podstawowych zadań asystenta można zaliczyć:

1. Towarzyszenie studentowi neuronietypowemu w drodze z miejsca zamieszkania na zajęcia dydaktyczne i z powrotem oraz obejścia gmachu/ budynków uczelni.

W zależności od tego czy mamy do czynienia ze studentem średnio czy wysokofuncjonującym, potrzebne będzie jednokrotne lub dwu/trzy-krotne asystowanie studentowi w przebyciu tej drogi w celu rozpoznania ewentualnych trudności związanych z orientacją w terenie oraz czynnikami stresogennymi. Z pomocą asystenta student wypracuje sobie skuteczne sposoby radzenia sobie z negatywnymi czynnikami i będzie mógł odtąd samodzielnie docierać na i z Uczelni.

2. Wsparcie w komunikacji z pracownikami uczelni

W tym przypadku rola sprowadza się do funkcji swoistego tłumacza, który z jednej strony pozbawi wypowiedź pracowników uczelni niezrozumiałych dla studenta neuronietypowego skrótów myślowych, żartów czy sarkazmu, a z drugiej wyjaśni pracownikom, że unikający form grzecznościowych i sprawiający wrażenie zbyt bezpośredniego student z ASD ma taki a nie inny sposób komunikacji i nie ma to nic wspólnego z jego nastawieniem do rozmówcy.

3. Wsparcie w organizacji pracy własnej

Mając na względzie konieczność zadbania o samodzielność studenta z ASD, astystent przypomina o konieczności zapisania się na zajęcia czy egzaminy. Pomaga też zaplanować czas między zajęciami, tak by student nauczył się unikać przebodźcowania, poprzez chociażby skorzystanie z pokoju wyciszeni.

Ponieważ celem wsparcia jest przygotowanie studenta z ASD do samodzielnego funkcjonowania w życiu akademickim (a następnie w miejscu pracy), asystentowi nie wolno pełnić roli rzecznika studenta neuronietypowego. Nie może on rozmawiać z pracownikami dydaktycznymi w imieniu studenta, a już w szczególności nie wolno mu wypracowywać w porozumieniu z nimi kryteriów oceny czy form zaliczeń lub egzaminów, które sprawiałyby wrażenie preferencyjnego traktowania. Student z ASD świadom jest większości swoich ograniczeń i powinien nauczyć się sobie radzić mimo tych ograniczeń. Neuronietypowość będzie mu towarzyszyć całe życie, zatem konieczne jest wypracowanie sposobów funkcjonowania w społeczeństwie mimo trudności w relacjach społecznych.

Asystenci i kandydaci

Tak. Każdorazowo decyzję o warunkach pracy asystentów podejmuje osoba koordynująca wsparcie studentów z ASD na danej uczelni. W trakcie realizacji projektu informowaliśmy przedstawicieli uczelni, że dzięki włączeniu asystentów studentów do sieci asystentów dydaktycznych studentów z niepełnosprawnością, których pracę uczelnia finansuje z przekazywanej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki dotacji na wsparcie studentów z niepełnosprawnościami, można zagwarantować asystentom wynagrodzenie. Jeśli asystent dowie się, że na danej uczelni otrzymanie wynagrodzenia nie jest możliwe, warto spytać, czy osoba, która udziela takiej informacji wie o możliwości, o której mowa w zdaniu powyżej.

Każda z uczelni określa we własnym zakresie szczegółowe wymagania dla asystentów, z którymi współpracuje. Radzimy zapytać w jednostce zajmującej się wsparciem studentów z ASD, np. w Biurze ds. Studentów z Niepełnosprawnościami. Podczas realizacji projektu, za kluczowe wymagania dla asystentów uznawaliśmy kompetencje miękkie -elastyczność, komunikatywność, empatię oraz podstawową wiedzę na temat spektrum autyzmu. Być może Państwa uczelnia organizuje szkolenia, podczas których można nabyć taką wiedzę. Radzimy o to zapytać w jednostce zajmującej się wsparciem studentów z ASD.

W trakcie realizacji projektu informowaliśmy przedstawicieli uczelni, że dzięki włączeniu asystentów studentów do sieci asystentów dydaktycznych studentów z niepełnosprawnością, których pracę uczelnia finansuje z przekazywanej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki dotacji na wsparcie studentów z niepełnosprawnościami, można zagwarantować asystentom wynagrodzenie. Warto śledzić nabory wniosków na przedsięwzięcia finansowane ze środków Unii Europejskiej, dostępne na stronie https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/skorzystaj/nabory. Część dostępnych tam konkursów jest adresowana również do szkół wyższych. Jeśli uczelnia współpracuje z organizacjami pozarządowymi, na przykład stowarzyszeniem studentów i absolwentów, w odpowiedzi na ogłoszenie konkursowe dotyczące wsparcia osób z ASD na danym obszarze można złożyć ofertę wspólną lub projekt partnerski. Stosowne ogłoszenia konkursowe można znaleźć na przykład na stronie internetowej https://fundusze.ngo.pl/aktualne.

Zakres czynności wykonywanych przez asystenta dydaktycznego może być znacznie szerszy od zakresu obowiązków asystenta studenta z ASD. Asystent dydaktyczny może wspierać osoby z innymi szczególnymi potrzebami niż neuroróżnorodność – na przykład studentów z niepełnosprawnością ruchową, manualną lub wzroku. Jednocześnie, asystenci studentów z ASD mogą na konkretnych uczelniach pracować w ramach sieci asystentów i być finansowani z tego samego źródła, co ci pierwsi. Pewne czynności, np. wsparcie podczas korzystania z biblioteki mogą być wykonywane zarówno przez asystentów studenta z ASD, jak i asystentów dydaktycznych.

Na 24 uczelniach, które uczestniczyły w realizacji projektu ,,Asystent studenta z ASD” działali tzw. Liderzy – adwokaci, których zadaniem była rekrutacja asystentów, przygotowanie ich do pracy oraz wsparcie asystentów i studentów w rozwiązywaniu sytuacji trudnych. Prosimy się zatem zgłosić do lidera – adwokata na uczelni, na której Pani/Pan pracuje.  Zapewnienie trwałości projektu (o którym jest mowa w odpowiedzi na pytanie 14.) obejmuje również kontynuację pracy liderów – adwokatów. . Jeśli uczelnia, na której Pani/Pan pracuje nie uczestniczyła we wspomnianym projekcie, prosimy zwrócić się o wsparcie do jednostki organizacyjnej lub osoby koordynującej wsparcie dla studentów z ASD. Jeżeli mają Państwo wątpliwości jak znaleźć na danej uczelni taką jednostkę albo osobę prosimy zgłosić się do Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami (lub działającego pod zbliżona nazwą) albo uczelnianej poradni psychologicznej.

Asystent osobisty może wspierać osoby z każdym rodzajem niepełnosprawności – np. ruchową, wzroku czy słuchu. Wykonuje on te codzienne czynności, których osoba z niepełnosprawnością nie jest w stanie wykonać sama lub robi to z dużym trudem. Tymczasem wsparcie w ramach projektu ,,Asystent studenta z ASD” obejmuje tylko aktywności i sprawy związane bezpośrednio ze studiowaniem. Nie ma żadnych przeszkód aby student z ASD w sprawach nie związanych ze studiowaniem korzystał ze wsparcia asystenta osobistego, jeśli posiada orzeczenie o znacznym lub umiarkowanych stopniu niepełnosprawności. Usługa asystencji osobistej również jest bezpłatna dla użytkowników.

Studenci i kandydaci

Nie musi. Asystentem może być również nauczyciel akademicki lub pracownik administracji uczelni. Doświadczenia w realizacji projektu wskazują, że współpraca z asystentem, który jest studentem lub przynajmniej ma własne doświadczenie studiowania jest dla studenta z ASD najbardziej efektywna. Znajomość praw i obowiązków studenta oraz specyfiki danej uczelni (także wydziału lub instytutu) bardzo pomagają asystentowi w pracy. Zatrudnianie asystenta, który nie jest lub nie był studentem, ani też nie pracuje na uczelni, nie jest zalecane. Zaangażowanie w roli asystenta członka rodziny studenta, który korzysta ze wsparcia jest możliwe tylko w wyjątkowych okolicznościach. Każdorazowo decyzję w tej sprawie ewentualnego zaangażowania członka rodziny w charakterze asystenta podejmuje osoba koordynująca wsparcie studentów z ASD na danej uczelni.

Nie. Asystent studenta z ASD nie wyręcza studenta, tylko wspiera go w sytuacjach, gdy takie wsparcie jest potrzebne. Asystent może zatem np. opracować wraz ze studentem scenariusz rozmowy w dziekanacie, towarzyszyć mu podczas wizyty w dziekanacie, czy pomóc mu uspokoić się po wyjściu z dziekanatu. Nie może jednak załatwiać spraw w imieniu studenta, bez jego obecności i aktywnego udziału. Taka zasada obowiązuje w każdej uczelnianej instytucji, nie tylko w dziekanacie.

Każda z uczelni określa we własnym zakresie liczbę dostępnych godzin wsparcia i okres, w którym można je wykorzystać. W trakcie realizacji projektu rekomendowaliśmy uczelniom aby liczba godzin wsparcia była ustalana na podstawie diagnozy indywidualnych potrzeb studenta w tym zakresie. Dlatego też warto być przygotowanym do konkretnej odpowiedzi na pytanie, ilu godzin wsparcia potrzebuje Pani/Pan w skali tygodnia lub miesiąca. Warto też założyć, że stopniowo wsparcie asystenta będzie mogło stać się mniej intensywne ponieważ niektóre czynności będzie Pani/Pan w stanie wykonywać już samodzielnie.

Co do zasady – nie. Bycie osobą neuroróżnorodną, to informacja wrażliwa, której przekazanie osobom trzecim wymaga jednoznacznej zgody osoby zainteresowanej. Wielu studentów ze szczególnymi potrzebami korzysta ze wsparcia asystentów. Nikt nie przekazuje wykładowcom prowadzącym zajęcia z tymi osobami informacji, z jakiego powodu korzystają one z takiego wsparcia. Być może jednak stwierdzi Pani/Pan, że przekazanie takiej informacji konkretnemu wykładowcy lub grupie wykładowców, pozwoli im lepiej zrozumieć Pani/Pana potrzeby. W tej sytuacji nie musi Pani/Pan przekazywać tej informacji osobiście. Może Pani/Pan zwrócić się do jednostki udzielającej wsparcia studentom z ASD o przekazanie tej informacji odpowiednim osobom. W trakcie realizacji projektu taki system przekazywania informacji wdrożyła na przykład Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

Zakres czynności wykonywanych przez asystenta dydaktycznego może być znacznie szerszy od zakresu obowiązków asystenta studenta z ASD. Asystent dydaktyczny może wspierać osoby z innymi szczególnymi potrzebami niż neuroróżnorodność – na przykład studentów z niepełnosprawnością ruchową, manualną lub wzroku. Jednocześnie, asystenci studentów z ASD mogą na konkretnych uczelniach pracować w ramach sieci asystentów i być finansowani z tego samego źródła, co ci pierwsi. Pewne czynności, np. wsparcie podczas korzystania z biblioteki mogą być wykonywane zarówno przez asystentów studenta z ASD, jak i asystentów dydaktycznych.

Na większości uczelni zgłoszenia przyjmują Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami (BON) lub jednostki o zbliżonych nazwach.  Zdarza się jednak, że wsparcie koordynuje nauczyciel akademicki lub pracownik administracji uczelni zatrudniony poza BON. W takim przypadku BON posiada dane kontaktowe takiej osoby i przekazuje je osobom zainteresowanym. Na stronach internetowych 24 uczelnie, które uczestniczyły w projekcie „Asystent studenta z ASD” powinny znajdować się zakładki poświęcone projektowi. Zachęcamy aby tam szukać odpowiedzi na powyższe pytanie.

Tak. Uczelnie, również niepubliczne, nie pobierają za wsparcie żadnych opłat.

Tak. Współpraca z asystentem, którego student sam wybiera była założeniem w projekcie ,,Asystent studenta z ASD”. Rozwiązanie to okazało się dobrze działać. Dlatego zalecamy wszystkim studentom, którzy chcieliby otrzymać wsparcie aby samodzielnie spróbowali znaleźć osobę, która chciałaby ich wspierać jako asystent. Może to być np. osoba z grupy ćwiczeniowej lub inna studiująca na tym samym roku. Jeśli jednak będą Państwo mieli problem z samodzielnym znalezieniem odpowiedniej osoby, prosimy zgłosić się do jednostki organizacyjnej uczelni lub osoby wyznaczonej do koordynowania wsparcia dla studentów z ASD.

Odpowiedź na to pytanie jest zależna od konkretnej uczelni. Na podstawie doświadczeń z realizacji projektu ,,Asystent studenta z ASD” możemy stwierdzić, że większość uczelni wymagała zaświadczenia z poradni psychologicznej bądź pedagogicznej. Na kilku uczelniach wystarczyło pisemne albo ustne zaświadczenie osoby zainteresowanej, że jest osobą neuroróżnorodną i potrzebuje wsparcia asystenckiego.

Asystent może pomóc Pani/Panu w każdej aktywności bezpośrednio związanej ze studiowaniem. Na przykład w:

  • Kontakcie z nauczycielami akademickimi, pracownikami administracji;
  • Załatwieniu spraw w dziekanacie, jak uzyskanie stypendium lub indywidualnej organizacji studiów;
  • Kontakcie z rówieśnikami, w tym w przygotowaniu się do pracy zespołowej i przekazaniu informacji o swoich szczególnych potrzebach;
  • Przeszukiwaniu zasobów bibliotecznych;
  • Opracowaniu indywidualnej strategii uczenia się;

Opracowaniu planu dotarcia z miejsca zamieszkania na uczelnię i z powrotem.

Jeśli uczelnia, na której Pani/Pan studiuje uczestniczyła w projekcie ,,Asystent studenta z ASD”, to w ramach trwałości projektu jest zobowiązana do utrzymania gotowości do świadczenia tego wsparcia w ciągu 3lat od zakończenia udziału w projekcie. Oznacza to, że jeśli w tym okresie zgłosi się osoba zainteresowana otrzymaniem tego wsparcia, to uczelnia ma obowiązek udzielenia go. Jeśli uczelnia, na której Pani/Pan studiuje nie uczestniczyła we wspomnianym projekcie będzie przedmiotem decyzji jednostek organizacyjnych lub osób odpowiedzialnych za wsparcie studentów ze szczególnymi potrzebami. Istotnym argumentem, który może przekonać uczelnię do uruchomienia tego wsparcia jest wzrastająca liczba studentów z ASD na większości kierunków i specjalności.

Nie. Osoby powyżej 16 roku życia otrzymują orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Uczenia nie powinna żądać od Pani/Pana okazania tego dokumentu, jeśli posiada Pani/Pan inny dokument potwierdzający szczególne potrzeby edukacyjne wynikające z neuroróżnorodności. Jeśli jednak nie posiada Pani/Pan takiego dokumentu lub nie chce go okazywać uczelnia może poprosić o wgląd do orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Podczas realizacji projektu ,,Asystent studenta z ASD” sytuacja, o której mowa w poprzednim zdaniu zdarzała się na niewielu uczelniach i bardzo rzadko.

Student/studentka z ASD prawdopodobnie sam/sama najlepiej zna odpowiedź na to pytanie. Wie jakie obowiązki studenta sprawiają mu najwięcej trudności lub stresu. Doświadczenie z realizacji projektu ,,Asystent studenta z ASD” pokazuje, że czasem nawet niewielkie wsparcie pomaga pokonać lęk, np. przed załatwieniem sprawy w dziekanacie. Podobne problemy dotykają wielu studentów z ASD, także bardzo zaangażowanych w studiowanie i pasjonujących się daną dziedziną wiedzy. Można więc powiedzieć, że wsparcie asystenta studenta z ASD to pomoc, dzięki której może on skończyć studia w warunkach dostosowanych do jego szczególnych potrzeb.

Uczelnie

Każda z uczelni określa we własnym zakresie szczegółowe wymagania dla asystentów, z którymi współpracuje. Radzimy zapytać w jednostce zajmującej się wsparciem studentów z ASD, np. w Biurze ds. Studentów z Niepełnosprawnościami. Podczas realizacji projektu, za kluczowe wymagania dla asystentów uznawaliśmy kompetencje miękkie -elastyczność, komunikatywność, empatię oraz podstawową wiedzę na temat spektrum autyzmu. Być może Państwa uczelnia organizuje szkolenia, podczas których można nabyć taką wiedzę. Radzimy o to zapytać w jednostce zajmującej się wsparciem studentów z ASD.

W trakcie realizacji projektu informowaliśmy przedstawicieli uczelni, że dzięki włączeniu asystentów studentów do sieci asystentów dydaktycznych studentów z niepełnosprawnością, których pracę uczelnia finansuje z przekazywanej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki dotacji na wsparcie studentów z niepełnosprawnościami, można zagwarantować asystentom wynagrodzenie. Warto śledzić nabory wniosków na przedsięwzięcia finansowane ze środków Unii Europejskiej, dostępne na stronie https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/skorzystaj/nabory. Część dostępnych tam konkursów jest adresowana również do szkół wyższych. Jeśli uczelnia współpracuje z organizacjami pozarządowymi, na przykład stowarzyszeniem studentów i absolwentów, w odpowiedzi na ogłoszenie konkursowe dotyczące wsparcia osób z ASD na danym obszarze można złożyć ofertę wspólną lub projekt partnerski. Stosowne ogłoszenia konkursowe można znaleźć na przykład na stronie internetowej https://fundusze.ngo.pl/aktualne .

Zakres czynności wykonywanych przez asystenta dydaktycznego może być znacznie szerszy od zakresu obowiązków asystenta studenta z ASD. Asystent dydaktyczny może wspierać osoby z innymi szczególnymi potrzebami niż neuroróżnorodność – na przykład studentów z niepełnosprawnością ruchową, manualną lub wzroku. Jednocześnie, asystenci studentów z ASD mogą na konkretnych uczelniach pracować w ramach sieci asystentów i być finansowani z tego samego źródła, co ci pierwsi. Pewne czynności, np. wsparcie podczas korzystania z biblioteki mogą być wykonywane zarówno przez asystentów studenta z ASD, jak i asystentów dydaktycznych.

Asystent może pomóc osobie studiującej w każdej aktywności bezpośrednio związanej ze studiowaniem. Na przykład w:

  • Kontakcie z nauczycielami akademickimi, pracownikami administracji;
  • Załatwieniu spraw w dziekanacie, jak uzyskanie stypendium lub indywidualnej organizacji studiów;
  • Kontakcie z rówieśnikami, w tym w przygotowaniu się do pracy zespołowej i przekazaniu informacji o swoich szczególnych potrzebach;
  • Przeszukiwaniu zasobów bibliotecznych;
  • Opracowaniu indywidualnej strategii uczenia się;

Opracowaniu planu dotarcia z miejsca zamieszkania na uczelnię i z powrotem.

Jeśli uczelnia, na której Pani/Pan pracuje uczestniczyła w projekcie ,,Asystent studenta z ASD”, to w ramach trwałości projektu jest zobowiązana do utrzymania gotowości do świadczenia tego wsparcia w ciągu 3 lat od zakończenia udziału w projekcie. Oznacza to, że jeśli w tym okresie zgłosi się osoba zainteresowana otrzymaniem tego wsparcia, to uczelnia ma obowiązek udzielenia go. Jeśli uczelnia, na której Pani/Pan pracuje nie uczestniczyła we wspomnianym projekcie będzie przedmiotem decyzji jednostek organizacyjnych lub osób odpowiedzialnych za wsparcie studentów ze szczególnymi potrzebami. Istotnym argumentem, który może przekonać uczelnię do uruchomienia tego wsparcia jest wzrastająca liczba studentów z ASD na większości kierunków i specjalności.

Asystent osobisty może wspierać osoby z każdym rodzajem niepełnosprawności – np. ruchową, wzroku czy słuchu. Wykonuje on te codzienne czynności, których osoba z niepełnosprawnością nie jest w stanie wykonać sama lub robi to z dużym trudem. Tymczasem wsparcie w ramach projektu ,,Asystent studenta z ASD” obejmuje tylko aktywności i sprawy związane bezpośrednio ze studiowaniem. Nie ma żadnych przeszkód aby student z ASD w sprawach nie związanych ze studiowaniem korzystał ze wsparcia asystenta osobistego, jeśli posiada orzeczenie o znacznym lub umiarkowanych stopniu niepełnosprawności. Usługa asystencji osobistej również jest bezpłatna dla użytkowników.

Biuro Projektu:
DGA S.A., ul. Towarowa 37, 61-896 Poznań;

Osoba do kontaktu:
Adam Szumilas
tel: 601809130
adres mailowy: asystentstudentaasd@dga.pl

Fundacja Sowelo
ul. Grunwaldzka 19 lok. 3.15,
60-782 Poznań
adres mailowy: biuro@sowelo.net.pl

Osoba do kontaktu:
Hanna Łęcka
tel: 733193334
adres mailowy: hanna.lecka@sowelo.net.pl

Projekt „Asystent studenta z ASD”  nr POWR.04.01.00-IZ.00-00-027/20 realizowany przez DGA S.A. w partnerstwie z FUNDACJĄ SOWELO jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (IV Oś Priorytetowa Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 – 2020: Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa, Działanie 4.1: Innowacje społeczne)

Celem projektu jest zwiększenie szans minimum 40 neuronietypowych studentów (w tym 20 kobiet) na ukończenie studiów oraz ich aktywizacja społeczna i zawodowa dzięki przygotowaniu do pracy i podjęciu współpracy z neuronietypowymi studentami min. 40 liderów adwokatów studenta z ASD(w tym 28 kobiet) z 40 uczelni wyższych z całego kraju, osiągnięte w terminie do 29 września 2023 r.

Wartość dofinansowania projektu: 1 408 680,00 zł.

Okres realizacji projektu: 1 marca 2021 do 29 września 2023 r.